Ekolojik Restorasyonda Bir Köprü : Yaban Hayatı Geçitleri

Abstract

Nüfusun artmasına bağlı olarak kentleşmenin hızlanması, uluslararası ticaret yollarına ihtiyaç duyulması gibi nedenler ile ulaşımı kolaylaştıran otoyolların yerküre üzerinde kapladığı alanlar her geçen gün artmaktadır. Ulaşım teknolojisinin gelişimi, insana büyük kolaylıklar sağlarken ekolojik dengenin devamlılığında sorunlara neden olabilmektedir. Kırsal peyzaj alanları üzerinde yapay izler olarak beliren otoyollar, peyzajın görsel algısını bölerken, yaban hayatı habitatlarını parçalayarak ekosistemin dengesini ve devamlılığını tehdit eden bir unsura dönüşmektedir. Yaban hayvanlarının güvenli geçişlerini sağlamak amacıyla tesis edilen geçitler ise gerek görsel gerekse işlevsel olarak kırsal peyzaj üzerindeki yırtılmayı yeniden diken birleştiriciler, bağlayıcı köprüler olarak tanımlanabilir. Araştırma, insanın kendi yaşamını kolaylaştırmak için doğada inşa ettiği bu yapay izlerin ekolojik etkilerini onarmak amacıyla tesis edilen yaban hayatı geçitleri üzerine odaklanmaktadır. Çalışma kapsamında öncelikle yaban hayatı geçitlerinin uluslararası literatürdeki yeri kavramsal olarak tartışılmış; otoyolların neden olduğu çevresel risk ve zararlar irdelenmiş; bu zararları indirgeyen ve önleyen bir çözüm olarak yaban hayatı geçitlerinin sağladığı faydalara değinilmiştir. Bu araştırmada, ekolojik restorasyonu sağlamada bir köprü olarak işlev yüklenen yaban hayatı geçitleri, insanın yaşam alanlarına müdahale ettiği yaban hayvanlarını anlamaya başladığının göstergesi olarak okunmuştur. Farklı ülkelerdeki örnekler planlama süreçleri ve tasarım kriterleri bağlamında karşılaştırmalardan faydalanılarak sunulmuş; ülkemizdeki örneklere referans oluşturmak amacıyla öneriler getirilmiştir.