Boyalı Yüzeyler Odağında Restorasyon Projelerinde Kurşun Maruziyet Riskinin Değerlendirilmesi

Restorasyon ve renovasyon faaliyetleri inşaat endüstrisinin bir alt bileşeni olmasına rağmen sağlık ve güvenlik riskleri bakımından yapım işlerinden farklıdır. Özellikle kimyasal risk etmenleri bakımından restorasyon projeleri yapım işlerine göre özgün risklere sahiptir. Bunun en önemli nedeni, tarihi binalarda kullanılan yapı malzemeleri ve kaplamaların zamanla ayrışması veya zarar görmesi nedeniyle tehlikeli maddelerin ortaya çıkmasıdır. Restorasyon faaliyetleri sırasında ortaya çıkabilecek asbest ve kurşun gibi maddelere maruziyet sağlık üzerinde olumsuz etkilere sahiptir. Asbest ve kurşuna maruziyeti önlemek ve korunma tedbirlerini belirlemek amacıyla ulusal ve uluslararası düzeyde bir dizi mevzuat bulunmaktadır. Ne var ki restorasyon projelerinde kurşun maruziyetini önlemeye yönelik yeterli araştırma ve mevzuat düzenlemesi mevcut değildir. Bu çalışmada, kurşun maruziyetinin sağlık üzerindeki etkileri detaylı şekilde açıklanmış, tarihi binalarda kurşun içermesi muhtemel yapı malzemeleri tanıtılmış ve projelerde kurşun maruziyetine neden olabilecek aktiviteler belirtilmiştir. Ayrıca restorasyon projelerinin risklerinin değerlendirmesi sürecinde dikkat edilmesi gerekenler ve risk kontrol hiyerarşisine uygun olarak kurşun maruziyetini azaltmaya yönelik koruyucu önlemler ele alınmıştır. Son olarak, İstanbul’da yer alan 19. yüzyılda yapılmış ahşap bir evin restorasyon projesinde iş tehlike analizi (JSA) yaklaşımından faydalanılarak kurşun maruziyeti risklerinin nasıl değerlendirilebileceği açıklanmıştır.

Although restoration and renovation activities are a subcomponent of the construction industry, they differ from construction works in terms of health and safety risks. Restoration projects have unique risks compared to construction works, especially in terms of chemical risk factors. The most important reason for this is the emergence of hazardous substances due to the decomposition or damage of building materials and coatings used in historical buildings over time. Exposure to substances such as asbestos and lead that may occur during restoration activities has negative effects on health. There are several legislations at national and international levels to prevent exposure to asbestos and lead and to determine protective measures. However, there is not enough research and legislation to prevent lead exposure in restoration projects. In this study, the effects of lead exposure on health are explained in detail, building materials that are likely to contain lead in historical buildings are introduced, and activities that may cause lead exposure in projects are specified. In addition, things to consider during the risk assessment process of restoration projects and protective measures to reduce lead exposure in accordance with the risk control hierarchy are discussed. Finally, it is explained how lead exposure risks can be evaluated using the job safety analysis (JSA) approach in the restoration project of a 19th century wooden house in Istanbul.